Duga tvær setningar í Lissabon-sáttmálann til að bjarga evrunni?

Leiðtogaráð ESB samþykkti á fundi sínum aðfaranótt föstudags 17. desember breytingu á Lissabon-sáttmálanum sem heimilar evru-ríkjunum að koma á fót varanlegum björgunarsjóði í þágu evrunnar frá og með árinu 2103. Bráðabirgða-sjóðurinn sem komið var á fót sl. vor stækkar ekki.

Consilium. europa.com

Standandi frá vinstri: Jean-Claude Juncker, forsætisráðherra Lúxemborgar, Herman Van Rompuy, forseti leiðtogaráðs ESB, og Nicolas Sarkozy, forseti Frakklands á fundi leiðtogaráðsins 16. desember 2010

Textinn sem settur verður í Lissabon sáttmálann er á þessa leið: „Aðildarríkjum [ESB] með evru sem gjaldmiðil er heimilt að koma á fót stöðugleikasjóði sem verði virkjaður ef það er óhjákvæmilegt til að vernda stöðugleika á öllu evru-svæðinu. Fjárhagsleg aðstoð verður ekki veitt úr sjóðnum nema með ströngum skilyrðum.“

Markmiðið við gerð textans var að hann yrði eins einfaldur og kostur væri svo að unnt yrði að fara stutta formlega leið við staðfestingu hans, það er að ná samstöðu allra leiðtoga ESB-ríkjanna um stuðning við hann, en með því er tryggt að ekki verði efnt til þjóðaratkvæðagreiðslu um breytinguna í neinu aðildarríkjanna. Síðast þegar stofnsáttmála ESB var breytt tók staðfestingarferlið um 10 ár. Nú dugar að leggja málið fyrir þjóðþing ESB-ríkjanna.

José Manuel Barroso, forseti framkvæmdastjórnar ESB, sagði að breytingarnar ættu að duga til að sannfæra markaði um að evran væri örugg. „Hlutverk okkar núna er að ganga fram á réttan hátt og hætta öllu málæði, og sýna að þeir hafa rangt fyrir sér sem spá því að sameiginlegur gjaldmiðill okkar standist ekki áraunina.“

Leiðtogarnir féllust ekki á tillögu frá Jean-Claude Juncker, forsætisráðherra Lúxemborgar og formanni ráðherraráðs evru-ríkjanna, sem vildi að 440 milljarða evru sjóðurinn sem var stofnaður sl. vor til að bjarga stórskuldugum evru-ríkjum yrði stækkaður.

Á vefsíðunni EUobserver er bent á að í breytingunni á Lissabon-sáttmálanum sé þess ekki getið að fjárfestar taki á sig kostnað vegna björgunaraðgerða í þágu evrunnar. Hins vegar segir jafnframt á síðunni að skilningur sé um það meðal leiðtoganna að slíkar skyldur verði lagðar á fjárfesta en þær verði ákvarðaðar í hvert skipti fyrir sig.

Í aðdraganda leiðtogafundarins hafði Juncker einnig hvatt til þess að gefin yrðu út evru-skuldabréf, en Angela Merkel, kanslari Þýskalands, lagðist eindregið gegn hugmyndinni. Óttast hún að lántökukostnaður Þjóðverja hækki ef sameiginleg evru-bréf koma til sögunnar.

Heimild: EUobserver