Leiðtogar evru-ríkja auka lán til Grikkja, rýmka svigrúm neyðar­sjóðs og knýja banka til að afskrifa lán

Leiðtogar evru-ríkjanna hafa komist að nýju samkomulagi um lausn á skuldavanda Grikkja og til bjargar evrunni á fundi sínum í Brussel fimmtudaginn 21. júlí. Niðurstaða fundarins felur í sér afskrift á skuldum og að valdsvið neyðarsjóðs evrunnar aukist.

George Papandreou, forsætisráðherra Grikklands, Herman Van Rompuy, forseti leiðtogaráðs ESB, og José Manuel Barroso, forseti framkvæmdastjórnar ESB, fagna niðurstöðu leiðtogaráðs ESB 21. júlí 2011.

Nicolas Sarkozy, forseti Frakklands, segir að nýju aðgerðirnar feli í fyrsta sinn í sér að bankar og aðrar einkareknar lánastofnanir taka þátt í þeim. Með því hafa Frakkar og Seðlabanki Evrópu látið undan kröfum Þjóðverja um það efni.

Gert er ráð fyrir að vextir á lánum Grikkja verði 3,5% og lánstími verði lengdur úr 7,5 árum í 15 ár og jafnvel allt að 30 árum. Nú greiða 4,5 til 5,8% af lánum sem þeim hafa verið veitt til að leysa skuldavanda þeirra. Leiðtogarnir samþykktu að veita Grikkjum nýtt 109 milljarða evra neyðarlán. Að auki leggja bankar 50 milljarða evra af mörkum þannig að alls fá Grikkir 159 milljarða evra.

Hin nýju og betri lánskjör verða látin gilda um fyrra neyðarlán Grikkja og einnig neyðarlán sem hafa verið veitt til Írlands og Portúgals.

Eitt lykilatriða samþykktar leiðtoganna er að Evrópski neyðarsjóðurinn (European Financial Stability Facility (EFSF)) fái víðtækara hlutverk en áður svo að hann hafi meira svigrúm til aðgerða en áður. Nú er heimild til að veita lán úr sjóðnum til að koma í veg fyrir skuldakreppu, kaupa ríkisskuldabréf á almennum markaði til að halda vöxtum í skefjum og endurfjármagna banka á evrusvæðinu sem lenda í vandræðum.

Herman Van Rompuy, forseti leiðtogaráðs ESB, sagði: „Umbætur á EFSF gera sjóðinn sveigjanlegri og virkari en áður. Við þurfum ekki lengur að bíða eftir að umtalsvert tjón verði áður við látum að okkur kveða.“

Stóru matsfyrirtækin hafa varað við því að það jafngildi takmörkuðu greiðslufalli hjá Grikkjum ef bankar og aðrar einkareknar lánastofnanir verði látnar taka þátt í að leysa skuldavanda Grikkja. Þá óttast jafnframt margir að bankar verði neyddir til að leggja fé af mörkum til að bjarga öðrum skuldsettum evru-löndum.

Í yfirlýsingu fundarins segir: „Grikkland er í einstaklega erfiðri stöðu á evru-svæðinu.“ Með vísan til þessa rökstyðja ráðherrarnir sérstakar ráðstafanir til að bjarga Grikklandi. Herman van Rompuy sagði: „Þátttaka einkaaðila einskorðast við Grikkland og aðeins Grikkland.“

Fjármálamarkaðir styrktust vegna niðurstöðu fundarins. Hlutabréf í bönkum hækkuðu.

Jan Kees de Jager, fjármálaráðherra Hollands, hafði hvatt til þess ásamt Þjóðverjum að bankar og lánastofnanir tækju á sig „takmarkaðan hluta“ kostnaðarins við að leysa skuldavanda Grikkja. Hann sagði að andmælum Frakka við þeim aðgerðum hefði verið „sópað undir teppið“.

Frakkar og Seðlabanki Evrópu hafa til þessa lagst gegn afskriftum á lánum einkaaðila af ótta við að það mundi leiða til keðjuverkana innan evrópska bankakerfisins og ýta Spáni og hugsanlega Ítalíu fram af brúninni og jafnvel ógnað greiðslugetu sjálfs Seðlabanka Evrópu.