Ólafur Ragnar: Þjóðin biður um þáttaskil - gagnrýnir sundrungar­stefnu ríkis­stjórnar­innar við fimmtu innsetningu sína

Forsetaskrifstofan

Ólafur Ragnar Grímsson við hlið styttu af Jóni Sigurðssyni.

Ólafur Ragnar Grímsson var settur í embætti forseta Íslands í fimmta sinn við hátíðlega athöfn í Alþingishúsinu miðvikudaginn 1. ágúst. Í ræðu sinni gagnrýndi forseti aðferð ríkisstjórnar Jóhönnu Sigurðardóttur og stuðningsmanna hennar við endurskoðun stjórnarskrárinnar. Til hennar hefur verið efnt í andstöðu við stjórnarandstöðuna. Taldi forseti það brot á þeirri venju sem ríkt hefði alla tíð við breytingu á stjórnarskránni. Þá mælti hann með því að stór utanríkismál yrðu afgreidd í sátt. Samstaða um afgreiðslu stórmála mundi stuðla að því að auka virðingu alþingis. Þóðin bæði um slík þáttaskil.

Undir lok ræðunnar sagði forseti: „Samstaða um hin stærstu mál í stað sífellds ágreinings er vísasti vegurinn til að endurvekja traustið sem löggjafanum er nauðsynlegt.“ Áður hafði hann meðal annars sagt:

„Íslendingar hafa ávallt borið gæfu til að ná víðtækri samstöðu um breytingar á stjórnarskrá, skapa einhug sem í aðdraganda aldamóta birtist við afnám deildaskiptingar Alþingis, mótun nýs kafla um mannréttindi og breytta tilhögun þingrofsins.

Þjóðin hefur búið að samstöðu sem ofin er úr mörgum strengjum, á sér djúpar rætur í sögu okkar og menningu, mótuð af nábýli við náttúruöflin og sækir styrk í glímuna við ögrandi vanda.“

Ólafur Ragnar nefndi ályktun alþingis um stefnu Íslands á Norðurslóðum, einhuga stuðningur allra flokka, sem dæmi „um nýjar og farsælar aðferðir við mótun utanríkisstefnu“. Ályktunin sýndi að hægt væri „með góðum vilja að skapa þjóðareiningu um grundvallarþátt í stefnu Íslands“.

Með því að ræða nauðsyn samstöðu um utanríkisstefnuna og að alþingi gæti með góðum vilja náð henni dró forseti upp andstæðu við stöðuna sem nú ríkir vegna ágreinings um aðildina að ESB þar sem aðeins einn stjórnmálflokkur hefur hana stefnuskrá sinni er framkvæmdavaldið vinnur hins vegar hörðum höndum að því að hrinda málinu í framkvæmd.

Forseti Íslands sagði:

„Allir sem kjörnir eru til ábyrgðar eiga að taka höndum saman, láta uppbyggingu leysa átök af hólmi.

Þjóðin biður um slík þáttaskil; það er lærdómur samræðnanna sem fram fóru í aðdraganda kosninganna; í byggðarlögum, á vinnustöðum og heimilum.

Þjóðin vill geta treyst Alþingi og öðrum stofnunum lýðveldisins. Samstaða um hin stærstu mál í stað sífellds ágreinings er vísasti vegurinn til að endurvekja traustið sem löggjafanum er nauðsynlegt.

Þjóðin veit að líkt og samhugur er forsenda farsæls fjölskyldulífs eru takmörk fyrir því hve lengi samfélag þolir þá upplausn sem stöðug átök hafa í för með sér.

Því heiti ég á þessari stundu á okkur öll, sem sækjum umboð til þjóðarinnar, heiti á Alþingi og sveitarstjórnir, alla sem kjörnir eru til ábyrgðar, að við tökum upp nýja siði, látum átökin víkja og röðum verkefnum á þann veg að breiður stuðningur verði að baki ákvörðunum.“