DT: Holland stefnir í vítahring skuldsetningar og verðhjöðnunar

Á evru­svæðinu stendur yfir hægfara kæfing efnahagslífsins

Holland stefnir í vítahring skuldsetninga og verðhjöðnunar segir Ambrose Evans-Pritchard, alþjóðlegur viðskiptaritstjóri Daily Telegraph í blaðinu sínu í dag og lýsir stöðunni á evrusvæðinu á þann veg að þar standa yfir hægfara kæfing á efnahagslífi evruríkjanna. Ríkisstjórn Mark Rutte sé að vakna upp við vondan draum og hafi horfið frá aðhaldspólitíkinni og frestað 4,3 milljarða evra aðhaldsaðgerðum. Sérfræðingar hafi gert lítið úr hollenzku ríkisstjórninni og talið að hún skildi ekki hvað samspil mikillar skuldsetningar heimila og niðurskurðar í opinberum útgjöldum gæti haft mikil og neikvæð áhrif.

Evans-Pritchard segir að Holland sé skýrt dæmi um hvað gerzt geti í ríku landi, sem standi frammi fyrir afleiðingum sprunginnar efnahagsbólu en hafi misst stjórn á gjaldmiðli, seðlabanka og peningalegum stjórntækjum. Hið sama hefði gerzt í Bretlandi ef Englandsbanki hefði ekki verið til staðar svo og í Bandaríkjunum ef Seðlabanki Bandaríkjanna væri ekki til.

Hollenzka krísan hafi verið að brjótast fram hávaðalaust en vogunarsjóðir hafi fundið lykt af henni. Yfirleitt hafi fólk þó litið á Holland með sama hætti og Þýzkaland, Finnland og Austurríki. Atvinnuleysi hafi framan af verið lítið en nú aukist það jafn hratt og á Kýpur. Í marzmánuði einum hafi það hækkað úr 7,7% í 8,1%.

Með grein Evans-Pritchard eru birt línurit sem sýna, að hvergi á evrusvæðinu eru heimili jafn skuldsett og í Hollandi. Og jafnframt hefur einkaneyzla í Hollandi hrunið á síðustu misserum. Hins vegar er viðskiptajöfnuður Hollands jákvæður sem nemur 8,3% af vergri landsframleiðslu og sparnaðarstig er hátt eða 26%. En einn sérfræðingur sem vitnað er til bendir á að slíkar dyggðir hafi ekki bjargað Japan.

Evans-Pritchard segir að rótina að vanda Hollendinga megi finna fyrir mörgum árum, þegar skattapólitík og regluverk hafi búið til húsnæðisbólu. Vandinn felist í of miklu lánsfé til húsnæðiskaupa en ekki ónotuðum byggingum þótt í Hollandi séu 228 þúsund óseldar íbúðir.

Eftirlitsaðilar hafi leyft að skuldsetning færi í 120% af verðmæti eigna. Og þar sem vextir eru frádráttarbærir frá skatti séu 60% húsnæðislána þeirrar gerðar að einungis þarf að borga vexti.

Gagnstætt því sem átt hafi við um Seðlabanka Spánar hafi hollenzk peningamálayfirvöld ekki séð neina ástæðu til að setja upp varnir vegna afar lauslegrar fjármálastjórnar Seðlabanka Evrópu, sem hafi tekið mið af þörfum Þjóðverja, þegar Þýzkaland var í efnahagslegum öldudal. Á árinu 2010 hafi skuldir heimila náð 266% af ráðstöfunarfé og hvergi verið hærri á evrusvæðinu og nálægt því að vera heimsmet.

Fallið sé í gangi. Fasteignaverð í Hollandi hafi lækkað um 18%, sem þýði að um fjórðungur allra fasteignalána sé umfram verðmæti veða. S%P, matsfyrirtækið, telur að fasteignaverð haldi áfram að lækka um 5,5% í ár og lækki líka á næsta ári. Þetta hafi áhrif á allt. Væntingar neytenda nú séu á sama stigi og þegar fjármálakreppan var dýpst.

Bankar í Hollandi eru nú háðir fjármálamörkuðum um endurfjármögn skulda bankanna. Þetta þýði að bankarnir séu viðkvæmir fyrir áföllum.

Evans-Pritchard bendir á að bræðralag skuldsettra þjóða gæti notað meirihluta sinn í bankastjórn Seðlabanka Evrópu til að taka þar öll völd og breyta um stefnu. En þeim líst ekki á það. Einn fyrrverandi bankaráðsmaður sagði að það mundi eyðileggja pólitískan stuðning í Þýzkalandi við evruna og það gætu aðrar þjóðir ekki gert.