Afsagnarhefð og ágreiningur um grundvallarmál

Lars Lökke Rasmussen

Afsögn tveggja ráðgjafa Lars Lökke Rasmussens, forsætisráðherra Danmerkur, hefur vakið athygli þar í landi. Um er að ræða Sös Serup Laybourn, sem var m.a. ráðgjafi Lars Lökke bæði sem forsætisráðherra og fjármálaráðherra og Michael Helbo, sem var blaðafulltrúi forsætisráðherrans. Afsögn þeirra byggist á skoðanamun á milli ráðgjafanna og ráðherrans um grundvallarmál að sögn danskra blaða.

Í tölvupósti, sem Sös Serup sendi samstarfsmönnum sagði hún m.a.:

„Ég er ósátt við ákvarðanir, sem teknar hafa verið í grundvallarmálum og hef verið um skeið. Þess vegna verð ég að sjálfsögðu að taka afleiðingum þess og segja af mér.“

Slík afsagnarhefð vegna skoðanaágreinings um grundvallarmál er nánast óþekkt hér á Íslandi en annars staðar er hún vel þekkt. Ein frægasta afsögn síðari tíma á Vesturlöndum er vafalaust sú ákvörðun Anthony Eden að segja af sér sem utanríkisráðherra Bretlands á árinu 1938 vegna ágreinings við Chamberlain um afstöðuna til Þýzkalands og Hitlers. Sú afsögn gerði Eden að leiðtoga Íhaldsflokksins í kjölfar Churchills. En að vísu eru skiptar skoðanir meðal sagnfræðinga nú um ástæður hennar.

Í forsætisráðherratíð Edens sjálfs 1956 sagði ráðherra í ríkisstjórn hans, Anthony Nutting, hins vegar af sér vegna ágreinings við Eden um Suez-deiluna en gat hins vegar ekki vegna þjóðaröryggis útskýrt hvers vegna. Nutting var talinn leiðtogaefni í Íhaldsflokknum fram að afsögninni en henni var illa tekið innan flokksins og pólitískur ferill hans á enda.

Nú er óvenjumikið um grundvallarmál á ferðinni í íslenzkum stjórnmálum og þá ekki sízt ESB og Icesave.

Segja einhverjir af sér vegna ágreinings um slík grundvallarmál á Íslandi?