Ríkis­stjórnin og málsvörn vegna Icesave fer alls ekki saman

Furðulegur ágreiningur er innan utanríkismálanefndar alþingis um hvor ráðherranna Össur Skarphéðinsson eða Árni Páll Árnason sé færari um um að gæta hagsmuna Íslands í Icesave-málinu í nýjum áfanga þess eftir að Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) ákvað að skjóta því til EFTA-dómstólsins. Í stuttu máli er þeim hvorugum treystandi til að fara með hagsmuni þjóðarinnar í málinu. Ríkisstjórn Íslands brást þjóðinni í Icesave-málinu. Þjóðin hafnaði skoðun ríkisstjórnarinnar í tveimur atkvæðagreiðslum.

Í stað þess að taka afleiðingum gjörða sinna og segja af sér situr ríkisstjórnin áfram. Málstaður hennar varð undir í þessu brýna hagsmunamáli. Málflutningur ráðherra fram undir 9. apríl 2011 þegar þjóðin hafnaði Icesave III er ekki annað en vatn á myllu þeirra sem munu halda á máli ESA gegn Íslandi fyrir EFTA-dómstólnum. Í réttarsalnum verður felldur áfellisdómur yfir því hvernig ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur hélt á Icesave-málinu frá því að Steingrímur J. Sigfússon og Svavar Gestsson tóku það í sínar hendur og þingflokkur Samfylkingarinnar samþykkti niðurstöðu þeirra umræðulaust 5. júní 2009.

Meirihluti utanríkismálanefndar, stjórnarandstaðan auk eins þingmanns vinstri-grænna, telur að Árni Páll sé hæfari en Össur til að gæta hagsmuna Íslands þegar málið kemur til kasta dómstólsins í Lúxemborg. Minnihluti utanríkismálanefndar, auk áheyrnarfulltrúa úr Hreyfingunni, telur að málinu sé best borgið undir forsjá Össurar. Einkennilegast við þessa niðurstöðu er að enginn þingmanna skuli sjá að hvorki Árni Páll né Össur eiga að koma nálægt því að verja hendur Íslendinga í Icesave-málinu. Þeir eru báðir óhæfir til þess.

Þessa sérkennilegu stöðu á alþingi má rekja til þeirrar ógæfu að þingmenn stjórnar og stjórnarandstöðu tóku höndum saman í Icesave-málinu á lokastigi þess. Af því leiðir að stjórnarandstaðan er að stórum hluta á sama báti og stjórnarflokkarnir í málinu. Þjóðin snerist gegn lögunum frá alþingi án þess að meirihluti þings tæki mark á vilja þjóðarinnar á þann hátt sem eðlilegt er í lýðræðisríki. Samhliða því sem ríkisstjórninni bar að segja af sér eftir ófararnir 9. apríl 2011 átti að rjúfa þing og boða til kosninga.

Þingmenn standa ekki frammi fyrir því að velja hvor sé betri brúnn eða rauður þegar rætt er um ráðherra í Icesave-málinu. Þeir eru allir óhæfir. Úr því að ríkisstjórnin situr þrátt fyrir Icesave-ófarirnar verður að búa þannig um hnúta að tjónið vegna hennar verði sem minnst í væntanlegum málaferlum. Sjálfstæðismenn á þingi lögðu fram tillögu um vantraust á ríkisstjórnina strax eftir atkvæðagreiðsluna 9. apríl. Því miður var hún felld. Ríkisstjórnin eða einstakir ráðherrar eru ekki verðugir meira trausts nú en þá.

Þjóðin hefur fellt dóm yfir afskiptum ríkisstjórnar og alþingis af Icesave-málinu. Þingmönnum ber að sjá til þess að þjóðin beri traust til þeirra manna sem taka að sér varnir fyrir Ísland í Lúxemborg. Þingmenn eiga því að sameinast um að fela hópi þriggja lögfræðinga, tveggja íslenskra og eins erlends, að undirbúa vörn Íslands fyrir EFTA-dómstólnum án afskipta alþingis eða ráðuneyta en í umboði þessara aðila á sama hátt og alþingi fól þriggja manna rannsóknarnefnd að fara yfir aðdraganda hrunsins og skrifa um málið skýrslu.