Fjármálaátök snúast í alvarleg þjóð­félags­átök

Það er augljós hætta á því að átökin, sem staðið hafa yfir á milli stjórnvalda í Grikklandi og ríkisstjórna annarra evruríkja um skilmála fyrir lánveitingum til Grikklands séu að færast yfir á nýtt stig, þ.e. að snúast upp í alvarleg þjóðfélagsátök. Vísbendingu um það má sjá í því sem gerðist í Aþenu og annars staðar í Grikklandi í gærkvöldi og fram á nótt.

Talið er að um 100 þúsund manns hafi mótmælt í Grikklandi í gærkvöldi, þar af 80 þúsund í Aþenu og 20 þúsund í Þessalóníku. Fjölmiðlar segja, að mótmælin hafi breiðst út til annarra landshluta, til Korfu, Krítar og borga og bæja í miðhluta Grikklands. Í Aþenu stóðu yfir 40 hús í ljósum logum í gærkvöldi að sögn Reuters og brezka dagblaðsins Guardian. Þar á meðal voru kvikmyndahús, kaffihús, bankar og verzlanir. Sagt er að fólk hafi farið ránshendi um 150 verzlanir. Í morgun bárust fréttir um að 45 manns hafi særst í þessum átökum, nokkrir tugir voru ýmist handteknir eða teknir í vörzlu lögreglu. Um 4000 lögreglumenn voru á götum Aþenu með skildi, hjálma og táragas. Mótmælendur, sem sumir voru grímuklæddir beittu benzínbombum, grjóti og flöskum.

Á sama tíma og þetta gerðist flutti Papademos, forsætisráðherra ræðu í þinginu, veittist að mótmælendum úti fyrir og útlistaði fyrir Grikkjum þær hörmungar, sem mundu bíða þeirra ef þeir yfirgæfu evrusvæðið. Sama dag var Philipp Rösler, efnahagsráðherra Þýzkalands annarrar skoðunar í viðtali við þýzka fjölmiðla og taldi ekki jafn mikla hættu á ferðum og áður var talið, þótt Grikkir yfirgæfu evruna. Hverju á fólk að trúa þegar svo misvísandi boð koma um það hvað gerast mundi ef Grikkir tækju þann valkost að yfirgefa evruna?

Í Madrid segir spænska dagblaðið El Pais að mikil átök séu í uppsiglingu á milli ríkisstjórnar og verkalýðshreyfingar og stjórnarandstöðu. Níu menn voru handteknir á mótmælafundi fyrir utan þinghúsið á föstudag en mótmælendur boða röð funda, sem muni hugsanlega enda með allsherjarverkfalli. Fyrir hálfu ári urðu víðtækar mótmælaaðgerðir í Madrid og annars staðar á Spáni eins og menn kannski muna.

Því hefur lengi verið haldið fram, að svo langt væri hægt að ganga í þvingunum gegn þeim evruríkjum, sem lent hafa í vanda, að það gæti leitt til alvarlegra þjóðfélagsóeirða. Svo virðist sem þeir spádómar séu að rætast alla vega í Grikklandi og óhætt að fullyrða að þetta er byrjun en ekki lokapunktur á slíkum átökum.

Augljóst er að þegar svo er komið í lýðræðisríki hefur einhverjum orðið alvarlega á í messunni. Það er ekki bara hægt að kenna Grikkjum um. Hvaðan kom allt fjámagnið sem flæddi til Grikklands og er nú að koma þeim í koll? Við þekkjum þá sögu hér á Íslandi í mjög smækkaðri mynd.

Ástandið í Grikklandi er áfellisdómur yfir Evrópusambandinu. Forráðamenn þess ráða ekki við þau verkefni, sem þeir hafa tekið að sér. Þeir eru að beita fjármálavaldi tl að knýja fram ákveðna niðurstöðu, sem gríska þjóðin er augljóslega að rísa gegn, þótt meirihluti þingsins hafi samþykkt þá skilmála, sem þeim eru settir.

En hvað gerist svo í Grikklandi, þegar farið verður að koma þeim skilmálum í framkvæmd?