Umbrot í evrulöndum

Í þessari viku og um helgina er kosið í mörgum löndum Evrópu. Í gær fóru fram sveitarstjórnarkosningar í Bretlandi og um helgina fara fram þingkosningar í Grikklandi, seinni umferð forsetakosninga í Frakklandi og sveitarstjórnarkosningar á Ítalíu.

Meginátökin í evrópskum stjórnmálum síðustu ára hafa verið þessi: Fjármálafyrirtæki og fjármálamarkaðír voru orðnir svo ráðandi fyrir bankakreppuna haustið 2008 að stjórnmálamenn, hinir kjörnu fulltrúar fólksins, létu hafa sig í það, að gera ráðstafanir, sem jafngiltu því að skattgreiðendur borguðu tap þessara fyrirtækja en stjórnendur og eigendur nutu gróðans, ef honum var til að dreifa.

Þetta er í grundvallaratriðum ástæðan fyrir því, að Marine Le Pen og Jean-Luc Mélenchon hafa náð svo miklum árangri í Frakklandi að í fyrri umferð forsetakosninganna fengu þau sameiginlega um þriðjung atkvæða. Þetta er meginástæðan fyrir því að í Grikklandi mælast nýir flokkar til hægri og vinstri með svo mikið fylgi að álitamál er hvort hinir tveir hefðbundnu flokkar í Grikklandi, PASOK og NL nái meirihluta á þingi. Þetta er líka meginástæðan fyrir því að grínisti er að bruna fram í sveitarstjórnarkosningunum á Ítalíu og talið að hann yrði þriðja sterkasta stjórnmálaaflð á Ítalíu ef kosið væri til þings nú.

Úrslit sveitarstjórnarkosninganna í Bretlandi eiga sér hins vegar staðbundnari ástæður.

En þegar við horfum nær okkur er auðvitað ljóst að hinir hefðbundnu stjórnmálaflokkar hér eiga í vök að verjast. Og þótt ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar hafi tekið þá réttu ákvörðun haustið 2008 að láta eigendur skuldabréfa einkabanka sitja uppi með tapið er þó alveg ljóst, að ástæðan fyrir vandamálum hinna hefðbundnu flokka hér er grunur kjósenda um að þeir hafi gengið of langt í samskiptum við viðskiptalífið og þá ekki sízt fjármálafyrirtækin fyrir hrun.

Það verður fróðlegt að sjá í hvaða farveg uppreisn fólksins í evrulöndunum fellur nú næstu daga. Og gleymum því ekki að það getur haft áhrif á hvað gerist hér.