Samfylkingin er ekki í neinni stöðu til að tukta VG til

Samfylkingin hefur valið þann kost að láta hart mæta hörðu vegna yfirlýsinga tveggja ráðherra Vinstri grænna fyrir helgi um aðildarumsóknina að ESB og endurmat á henni. Össur Skarphéðinsson er að vísu kurteis en það er harðari tónn í Sigríði Ingibjörgu Ingadóttur, sem segir í samtali við Morgunblaðið í dag:

„Það er í gildi stjórnarsáttmáli og ef VG vill breyta honum þarf að fara formlega fram á það. Rætt er um að þetta verði tekið fyrir á flokksráðsfundi hjá VG. Mér finnst að þau ættu að ræða fiskveiðistjórnun, sem er í stjórnarsáttmálanum og þau virðast ekki geta klárað í samræmi við sína stefnu. Mér finnst það kannski liggja þeim nær að einhenda sér í það enda hefur landsfundur VG margoft áréttað þessa stefnu. Evrópusambandið er í samningaferli og verður áfram að öllu óbreyttu. Sjávarútvegsmálin eru mál, sem Vinstri græn hafa meira vald á og eru í forystu í þeim málaflokki í ríkisstjórn. Það væri tilvalið gagnvart þeirra kjósendum að þau sýndu þar forystu.“

Um þessi orð þingmannsns má segja að í þeim sé fólginn kurteislegur skætingur í garð Vinstri grænna. Spurningin er hins vegar sú, hvort Samfylkingin hefur einhverja stöðu til að senda VG tóninn.

Fengin reynsla sýnir að það er ástæða til að hafa fyrirvara á yfirlýsingum forystumanna VG fyrir flokksráðsfundi. Þeir byrja að tala skömmu fyrir þá fundi til að friða grasrótina í flokknum, sem er æf vegna svika flokksins í ESB-málum. Það á eftir að koma í ljós hvort meiri alvara er að baki nú.

Það breytir hins vegar ekki því, að Samfylkingin hefur enga pólitíska stöðu til þess að hafa uppi hótanir og skæting við Vinstri græna. Það er augljóslega minnihluti á Alþingi fyrir aðildarumsókninni í dag og hefur verið um skeið. En pólitískar ástæður hafa valdið því að sá meirihluti sem er í þinginu gegn aðild að Evrópusambandinu hefur ekki náð saman. Ef það breytist og um leið og það breytist er Samfylkingin áhrifalaus flokkur.

Stjórnmálasaga 20. aldarinnar sýnir, að það hafa oft verið rök fyrir haustkosningum í stað þess að bíða fram á næsta vor eftir reglulegum þingkosningum. Undantekningarlaust hafa stjórnarflokkar farið illa út úr því að velja ekki þann kost. Það má segja um Viðreisnarstjórnina, sem ræddi haustkosningar 1970 en ekki varð úr þeim vegna andstöðu hluta Alþýðuflokks. Það má segja um ríkisstjórn Geirs Hallgrímssonar 1974-1978 en ekki varð af haustkosningum 1977 vegna andstöðu Framsóknarflokks.

Nú eru sterk rök fyrir haustkosningum af mörgum ástæðum. Aðildarumsóknin er í uppnámi og hagsmunir okkar í makríldeilunni sömuleiðis vegna þrýstings frá Samfylkingu og Evrópusambandi að við gefumst upp þar. Ríkisstjórnin mun engum árangri skila til loka kjörtímabils vegna þess að hún er innbyrðis lömuð, eins og má sjá á tóninum í Sigríði Ingibjörgu í garð VG vegna fiskveiðimála.

Það eru því málefnaleg rök fyrir haustkosningum út frá almannahagsmunum. En eins og fyrri daginn verður það ekki vegna þröngra flokkslegra sjónarmiða, sem út af fyrir sig geta náð til beggja stjórnarflokkanna.

En þar sem Samfylkingin hefur raunverulega enga stöðu til að tukta VG til vegna aðildarumsóknarinnar er ljóst að VG getur svarað fullum hálsi.

Það rifrildi mun hins vegar engu skila fyir þjóðarbúið.