Nú fer að þrengja að forsætis­ráðherranum sjálfum

Jóhanna Sigurðardóttir var góður kostur fyrir Samfylkinguna, sem forsætisráðherra minnihlutastjórnar Samfylkingar og VG og síðar meirihlutastjórnar þessara flokka snemma árs 2009 í kjölfar hrunsins. Ástæðan var einföld. Jóhanna naut trausts almennings.

Síðan er mikið vatn til sjávar runnið. Smátt og smátt hefur Jóhanna þokazt til hliðar, sem helzti forystumaður ríkisstjórnarinnar og Steingrímur J. Sigfússon tekið við því hlutverki. Segja má með nokkrum sanni, að forsætisráðherrann sitji nú og starfi í skugga fjármálaráðherrans. Ein af ástæðunum fyrir þessari framvindu mála er sú, að þótt Jóhanna njóti trausts almennings er hún ekki stjórnmálaleiðtogi, sem hefur fram að færa þá framtíðarsýn, sem fólk þarf á að halda, ekki sízt þjóð í svo miklum vanda, sem við Íslendingar erum. Önnur ástæða er sú, að Steingrímur J. Sigfússon er kraftmikill stjórnmálamaður – þótt hann sé ekki stefnufastur að sama skapi – og þess vegna ryður hann Jóhönnu til hliðar, þótt það sé ekki endilega markmið hans.

Steingrímur gerir sér vel grein fyrir þessari stöðu og liggur ekki á því í einkasamtölum að þunginn af ríkisstjórninni liggi fyrst og fremst á hans herðum.

Smátt og smátt er sú mynd að birtast að þótt Jóhanna Sigurðardóttir hafi verið góður kostur fyrir stjórnarflokkana báða sem forsætisráðherra strax í kjölfar hrunsins er ekki þar með sagt, að hún sé bezti kosturinn til þess að leiða þjóðina áfram, þegar hér er komið sögu. Fólk innan Samfylkingarinnar gerir sér vel grein fyrir þessu. Þess vegna hefur umtal um nýjan formann Samfylkingar verið vaxandi á þeim vígstöðvum á undanförnum mánuðum, á sama tíma og krónprinsarnir tveir, Dagur B. Eggertsson og Árni Páll Árnason hafa lent í vaxandi pólitískum mótvindi. Og þess vegna er nafn Guðbjarts Hannessonar nefnt oftar og oftar, þegar rætt er um eftirmann Jóhönnu. Það er svo annað mál að til þessa dags hefur Guðbjartur ekki sýnt að hann sé leiðtogi af þeirri stærðargráðu, sem þjóðin þarfnast – en stundum vaxa menn í embættum og nú hefur Guðbjartur fengið tækifæri til þess að sýna hvað í honum býr.

Eftir stendur, að forsætisráðherrann veitir ríkisstjórninni ekki forystu, þegar hér er komið sögu. Þeir kostir Jóhönnu, sem nýttust henni vel í upphafi geri það ekki lengur nema að takmörkuðu leyti. Þetta forystuleysi á eftir að þvælast meira og meira fyrir stjórnarflokkunum á næstu mánuðum. Nú verða það ekki bara ESB og Icesave. Nýir kjarasamningar eru framundan. Forseti Alþýðusambandsins hefur verið á ferð um landið enda hefur hann fundið að fjarað hefur undan honum vegna tryggðar hans við ríkisstjórnina. Framundan er mikill niðurskurður á fjárlögum.

Uppstokkun ríkisstjórnarinnar dugar ekki nema í örfáa mánuði. Og nú fer að þrengja að forsætisráðherranum sjálfum.