Borgar­stjóri Moskvu sætir stórárásum frá fjölmiðlum Kremlarvaldsins

Daily Life

Júrí Luzhkov, borgarstjóri Moskvu, með Dmitri Medvedev, Rússlandsforseta. Þeir ræða ekki mikið saman þessa dagana.

Hörð valdabarátta er nú háð milli Júrís M. Luzhkovs, borgarstjóra í Moskvu, og Dmitris A. Medvedevs, forseta Rússlands. Luzhkov hefur notið mikilla vinsælda sem borgarstjóri í 18 ár og staðið af sér allar ásakanir um spillingu, þrátt fyrir að eiginkona hans hafi orðið auðugusta kona Rússlands vegna fasteignaviðskipta.

Luzhkov ritaði nýlega blaðagrein, þar sem hann gaf til kynna, að Medvedev, forseti, væri of hikandi. Töldu sumir, að hann væri að kalla Vladimir Pútín forsetavalda á ný. Eftir þetta hefur borgarstjórinn sætt hörðum árásum frá fjölmiðlum, sem lúta valdi forsetans og manna hans í Kreml.

Í The New York Times (NYT) segir 24. september, að grein Luzhkovz hafi leitt til hörðustu pólitísku deilna í Rússlandi í næstum heilan áratug. Spurningar hafi vaknað um raunverulegt eðli sambandsins milli Medvedevs og Pútíns.

Gleb O. Pavlovsky, stjórnmálaráðgjafi í Kreml, segir, að borgarstjórinn hafi ætlað að reka fleyg á milli Medvedevs og Pútíns. Með þessu hafi hann skapað óþolandi ástand og málinu hljóti að lykta á þann veg, að Luzhkov verði að láta af embætti.

NYT segir, að átökin minni á persónulega valdabaráttu í stjórnmálaráði gamla kommúnistaflokksins. Nú velti rússneskir álitsgjafar fyrir sér, hvernig beri að túlka þá staðreynd, að Medvedev hafi látið hjá líða að senda Luzhkov heillaóskir á 74 ára afmæli hans á dögunum. Pútín hafi sent honum afmælisskeyti og hyllt hann sem „hæfan og reyndan stjórnanda.“

Á það er bent, að síðan Medvedev varð forseti árið 2008 hafi hann ýtt flestum gömlum héraðshöfðingjum til hliðar, annað hvort með því að bjóða þeim önnur störf eða starfslokasamninga. Um Luzhkov, sem á rætur í gamla stjórnkerfi kommúnista, gegni öðru máli. Hann standi á traustari grunni en aðrir auk þess að búa yfir meiri reynslu af stjórnmálaátökum.

Í grein sinni í opinbera málgagninu Rossiiskaya Gazeta gagnrýndi Lushkov þá sérkennilegu ákvörðun Medvedevs að láta undan þrýstingi almennings og stöðva lagningu hraðbrautar milli Moskvu og St. Pétursborgar. Taldi borgarstjórinn, að með því að hika við slíka framkvæmd væri grafið undan trausti í garð ríkisstjórnarinnar. Hann hvatti til þess, að á ný þyrfti enginn að efast um „raunverulega stefnu og vald rússensku ríkisstjórnarinnar.“

Að sögn NYT voru viðbrögðin snögg og harkaleg. Dagana eftir að greinin birtist sýndi ríkisrekna NTV sjónvarpsstöðin þáttinn „Derhúfu-málið“ og vísaði heitið til derhúfu borgarstjórans, sem allir þekkja.

Í þættinum var athygli beint að samgöngu- og flutningakerfi Moskvu, sem væri að hruni komið, og auðæfum milljarðamæringsins, frú Jelenu Baturinu, eiginkonu Luszkovs. Borgarstjórinn var einnig gagnrýndur fyrir að fara í sumarfrí til Austurríkis í sumar, þegar Moskvubúar bjuggu við illan kost vegna elda og reyks. Borgarstjórinn hefði þá fyrst snúið til baka, þegar hann óttaðist um örlög býflugna sinna, en hann er þekktur fyrir ræktun þeirra.

Þættinum var fylgt eftir í öðrum fjölmiðlum ríkisstjórnarinnar. Þar var borgarstjórinn meðal annars sakaður um að hafa látið flytja Moskvubúa frá heimilum sínum til að skapa rými fyrir byggingaframkvæmdir á vegum eiginkonu sinnar.

Luzhkov hélt á ný til Austurríkis í vikunni en að sögn NYT hefur hann hótað þeim fjölmiðlum málssókn, sem flutt hafa þessar frásagnir um hann. Hvað sem þeim líður er almennt álitið, að ásakanir um spillingu séu ekki undirrót þessara árása. Hvergi hafi verið minnst á, að Luzhkov sé fremstur í flokki Pútíns eða að borgarstjórinn sitji í náð forsetans, sem hafi vald til að skipa eða reka héraðsstjóra að eigin vild.

Á það er bent, að í lýðræðisríki yrði deila af þessu tagi leyst í kosningum. Slíkar reglur gildi ekki í Rússlandi. Ekki sé verið að ryðja Luzhkov úr vegi fyrir að vera spilltur þjófur heldur vegna þess að hann standi á milli tveggja valdahópa. Frú Baturina segir, að aðförin að manni sínum snúist um, hvor eigi að verða forseti 2012 Medvedev eða Pútín.

NYT segir, að lítið bendi til þess, að árekstrar séu á milli hinna tveggja leiðtoga Rússlands. Báðir hafi þeir markvisst ýtt öllum spurningum um áform þeirra 2012 frá sér.