Verkalýðshreyfingin í Portúgal telur aðhaldsaðgerðir og kerfisbreytingar hafa aukið á fátækt, atvinnuleysi og ójöfnuð

Sumir stjórnmálamenn innan Evrópusambandsins og á evrusvæðinu hafa haldið því fram, að evrukreppan væri að baki. Það hafa gjarnan verið þeir sem í áhrifastöðum hafa staðið að þeim aðgerðum, sem gripið hefur verið til vegna vandamál svonefndra jaðarríkja í Evrópu.

Fjármálamarkaðir meta slíkar aðgerðir fyrst og fremst á grundvelli þess hvaða áhrif slíkar aðgerðir hafa á fjármálafyrirtækin stór og smá.

Embættismenn og sérfræðingar sem koma við sögu við mótun og framkvæmd aðgerða taka undir með þeim, sem að ofan greinir.

Svo eru aðrir sem meta þessar aðgerðir á allt annan veg. Bandarísk stjórnvöld hafa verið gagnrýnin á gerðir eða aðgerðarleysi Evrópusambandsins og talið að í því fælist ákveðin ógn við efnahagslega endurreisn vestan hafs.

Stjórnmálamenn í Evrópu sem ýmist eru í stjórnarandstöðu og/eða sækja fram undir merkjum pópúlískra stjórnmálahreyfinga svo sem Marine Le Pen í Frakklandi, Geert Wilders í Hollandi, Nigel Farage, leiðtogi Ukip í Bretlandi eru gagnrýnir.

En svo er einn hópur enn, sem stundum gleymist, þótt hann sé fjölmennastur en það er verkalýðshreyfingin.

Samtök slíkra félaga í Evrópu sem nefnast UNI Global Union Europa hafa birt skýrslu um áhrif aðhaldsaðgerða í Portúgal en það eru .þær aðgerðir, sem hafa verið forsenda lánveitinga til Portúgals, Grikklands, Kýpur og Írlands á undanförnum árum.

Í þeirri skýrslu kemur fram, að það sé sannfæring portúgölsku verkalýðshreyfingarinnar að aðhaldsaðgerðir þar hafi hvorki reynzt lausn fyrir vinnumarkaðinn í Portúgal eða efnahag þjóðarinnar í heild. Kerfisbreytingar, sem hafi verið kjarninn í aðhaldsaðgerðum hafi þvert á móti aukið á fátækt, atvinnuleysi, ójöfnuð og aukið á vonleysi um nokkurn bata. Að auki hafi félagsleg réttindi launafólks verið skert og ríkisstjórn Portúgals hafi algerlega gefizt upp fyrir kröfum þríeykisins. Að auki hafi lýðræðið verið hundsað og engar umræður farið fram í landinu um þessar kröfur.

Um 18% portúgölsku þjóðarinnar lifi við fátækt eða einhvers konar útskúfun. Það jafngilti því að um 60 þúsund Íslendingar byggju við slíkar aðstæður. Atvinnuleysi hefur að vísu minnkað svolítið á tæpu ári eða úr 17,3% í 15,6%.

Uppsagnarfrestur hafi verið styttur úr 30 dögum í 20 daga. Álag vegna yfirvinnu hafi verið lækkað, almennum frídögum hafi verið fækkað. Og þannig mætti lengi telja.

Það er auðvelt að sjá andsvörin, sem eru eitthvað á þá leið að jaðarríkin hafi ekki lengur verið samkeppnisfær við aðildarríki ESB í norðri m.a. vegna þess að of langt hafi verið gengið í fríðindagreiðslum og hlunnindum. Þess vegna hafi verið óhjákvæmilegt að breyta leikreglum vinnumarkaðarins í þeim löndum.

Nú má segja að það sé ósanngjarnt að krefjast þess að aðhaldsaðgerðirnar skiluðu svo snöggum bata að hann mætti sjá með berum augum, þegar hér er komið sögu.

En gagnrýni portúgölsku verkalýðshreyfingarinnar, sem hér hefur verið vitnað til er hins vegar vísbending um að verði ekki hröð breyting á úr þessu megi búast við þjóðfélagslegum óróa í þessum löndum á næstu árum.

Að því kemur að 25 milljónir atvinnulausra láti til sín heyra svo eftir verði tekið.

Það er of snemmt að fullyrða hvort aðhaldsaðgerðirnar í þeim ríkjum, sem hafa orðið að taka þær á sig gegn lánveitingum skili áhrifum til lengri tíma og þá jafnframt hverjum sá árangur muni fyrst og fremst koma til góða.