Endur­skipulagning NATO og tillögur að grundvallar­stefnu samþykktar

Varnar- og utanríkismálaráðherrar aðildarríkja Atlantshafsbandalagsins (NATO) hittust á sameiginlegum fundi í Brussel fimmtudaginn, 14. október. Þeir lögðu lokahönd á tillögur að nýrri grundvallarstefnu (Strategic Concept) NATO, sem ætlunin er að samþykkja á leiðtogafundi bandalagsins í Lissabon, 19. og 20. nóvember.

Fundurinn í Brussel snerist um fjögur megniatriði: endurskipulagningu NATO, grundvallarstefnuna, eldflaugavarnir og samskiptin við Rússland.

Endurskipulagning

Anders Fogh Rasmussen, framkvæmdastjóri NATO, sagði á blaðamannafundi eftir ráðherrafundinn, að embættismenn NATO hefðu nú fengið skýrt umboð til að endurskipuleggja NATO og hvernig að breytingunum yrði staðið. Hann taldi líklegt, að á leiðtogafundinum yrði ákveðið að draga saman seglin í herstjórnum bandalagsins og fækka stofnunum þess.

Grundvallastefna

Nýju grundvallastefnunni er ætlað að árétta, að meginhlutverk NATO sé að tryggja öryggi aðildarlandanna með sameiginlegum vörnum. Þá er einnig hvatt til þess, að aðilarríki NATO endurnýju herafla sinn og auki varnarsamstarf sín á milli. Varnir gegn tölvuhernaði gegn stoðkerfum samfélagsins er nýtt verkefni, sem blasir við NATO.

Í stefnunni verður einnig mótuð afstaða til aukins samstarfs við ríki utan NATO eins og Japan, Indland, Kína og Ástralíu. Auk þess með litið verður til tengslanna við Sameinuðu þjóðanna og Evrópusambandsins.

Eldflaugavarnir

Á blaðamannafundinum sagði Fogh Rasmussen, að allt benti til þess, að á leiðtogafundinum í Lissabon næðist samkomulag um nauðsyn þess, að NATO réði yfir afli til að verja öll NATO-ríki í Evrópu gegn eldflaugaárás. Hann taldi, að bjóða ætti Rússum að eiga samvinnu við NATO, enda yrði hún öllum til góðs.

Rússland

Á fundi ráðherranna var lögð áhersla á mikilvægi góðrar samvinnu við Rússa. Framkvæmdastjórinn lýsti þeirri von, að Rússar samþykktu að taka þátt í leiðtogafundi í samstarfsráði NATO og Rússlands í Lissabon. Samstarfið við Rússa yrði sífellt efnismeira, þegar litið væri til Afganistan, baráttu gegn hryðjuverkum og sjóránum.

Þátttaka Íslands

Össur Skarphéðinsson, utanríkisráðherra, sat ráðherrafundinn í Brussel. Hann hefur ekki tekið þátt í tveimur síðustu ráðherrafundum NATO.

Ragnheiður Elín Árnadóttir, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, hefur spurt utanríkisráðherra á alþingi, hver sæki leiðtogafundinn í Lissabon fyrir Íslands hönd. Þá hefur hún spurt um áherslur íslenskra stjórnvalda varðandi hina nýju grundvallarstefnu NATO. Utanríkisráðherra hefur ekki enn svarað þessum spurningum.