Le Monde: Mengun losnar út viðjum íss á norðurslóðum - aðeins átta þjóðir ráða hvað gert verður

Le Monde í París, mið-vinstra blað, birtir fimmtudaginn 22. nóvember leiðara vegna nýrrar skýrslu sem sýnir að mikil mengun kann að losna úr læðingi á norðurslóðum vegna loftslagsbreytinga. Hér er leiðarinn í heild í lauslegri þýðingu Evrópuvaktarinnar:

Norðurslóðir gleyma engu. Vegna mikilla jarðeðlisfræðilegra umbrota – hafstrauma, háloftastrauma, vatnshræinga – geymir norðurskautssvæðið nákvæmar upplýsingar um hvað maðurinn hefur gert um aldir og það sem hann hefði ekki átt að gera.

Norðurskautið fyrirgefur ekki: það geymir og þjappar saman því sem við töldum okkur hafa kastað í eitt skipti fyrir öll af ásetningi eða tilviljun. Þetta er eitt af því sem kemur fram í rannsókn sem unnin hefur verið af einkareknu stofnuninni Robin des Bois en fyrstu niðurstöður hennar eru birtar í nýjasta hefti tímaritsins Contrôle sem gefið er út af l'Autorité de sûreté nucléaire française, Kjarnaorkuöryggismálastofnun Frakklands. Leifar af gamalli nýtingu á efnunum radíum og úraníum og geislavirkur úrgangur hafa myndað dreifða geislavirka mengun sem spillir nokkrum tugum staða á strandlengjunni við Norður-Íshaf.

Vegna loftslagsbreytinga hafa mörk sífrera færst sunnar, jöklar hafa hopað og ís bráðnað, talin er hætta á að þessa breytingar „endurveki“ þessa gömlu mengun sem hefur búið um sig í ísnum. Sagan er svipuð að því er varðar lífræn mengunarefni (DDT, PCB o.fl.) en þúsundum tonna af þeim var dreift um jörðina á áttunda áratugnum. Þessi efni hafa einnig sest í ís norðurskautsins og berast smátt og smátt út í andrúmsloftið við loftslagsbreytingarnar.

Hverjir þurfa að huga að þessum gömlu syndum mannanna? Um þessar mundir keppast menn við að rannsaka jarðefni og olíu- og gas á norðurslóðum. Þótt um sé að ræða mál sem varðar allt mannkyn fara aðeins átta ríki með stjórn mála á þessum hluta heims (Noregur, Svíþjóð, Finnland, Rússland, Bandaríkin, Danmörk, Kanada Ísland).

Og þótt áhugi á olíu og gasi á norðurslóðum hafi minnkað nokkuð síðustu mánuði bíða stærstu olíurisar veraldar þó eftir tækifæri til að leita þar að gasi og olíu. Þá ber að gæta að því að aðstæður til vinnslu eru áhættumeiri þarna en annars staðar og aðferðir til að bregðast við olíuslysum á þessum slóðum eru vanþróaðar þar sem þær hafa ekki verið lagaðar að harðneskju íshafsins.

Er þess virði að taka áhættu með því að spilla þessum svæðum sem öðlast meira gildi með hlýnuninni sem er að verða? Vegna loftslagsbreytinganna hafa nokkrar fisktegundir til dæmis fært sig norðar en áður …

Viturlegast yrði örugglega að setja norðurskautið undir svipaða stjórn og hvíta landsvæðið í suðri – þar eru rannsóknir náttúrauðlinda unnar í samræmi við Suðurskautssáttmálann. Að þetta gerist er því miður óraunhæfast af öllu!

Því miður álíka óraunhæft og að vænta þess að 18. ráðstefna Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar sem á að hefjast 26. nóvember í Doha (Qatar) eigi eftir að skipta máli í baráttunni gegn hlýnun jarðar.