Utanríkis­ráðherra lýsir miklum vonbrigðum með framgöngu ESB vegna slita IPA-styrkja­samstarfs - spillir sambandi Íslands og ESB

Eitt þeirra verkefna sem nýtur IPA-styrks er Katla jarðvangur og þess vegna eru bekkir og borð innan jarðvangsins merkt ESB. Nú verður samstarfinu um jarðvanginn hætt.

Gunnar Bragi Sveinsson utanríkisráðherra lýsti að kvöldi miðvikudags 3. desember mikilli undrun yfir einhliða og fyrirvaralausri ákvörðun framkvæmdastjórnar ESB um að hætta öllum IPA-verkefnum, það er aðlögunarverkefnum sem hafin voru á Íslandi. Framkvæmdastjórnin muni með segja upp þessum samningum með tveggja mánaða fyrirvara og senda bréf þess efnis á næstu dögum.

Utanríkisráðherra sagði um þetta á vefsíðunni klukkan 20.22 miðvikudaginn 3. desember:

„Ákvörðun framkvæmdastjórnarinnar kemur utanríkisráðuneytinu í opna skjöldu, í ljósi þess að íslensk stjórnvöld hafa lagt áherslu á gott samstarf við ESB og sérstaklega þegar til þess er litið að framkvæmdastjórnin hefur á fyrri stigum ítrekað gefið til kynna að öllum IPA verkefnum sem hafin væru yrði lokið án tillits til mögulegrar aðildar. Íslenskir og erlendir samstarfsaðilar hafa því haldið áfram að vinna að verkefnum í góðri trú um að Evrópusambandið myndi standa við fyrri ákvarðanir og yfirlýsingar.“

Fyrr miðvikudaginn 3. desember hafði utanríkisráðuneytið birt tilkynningu vefsíðu sinni, þar er ákvörðun framkvæmdastjórnar ESB lýst sem „óheppilegri“ og hún sé „ekki til þess fallin að styrkja samband aðila“. Hér birtist tilkynning utanríkisráðuneytisins í heild:

„Skrifstofa stækkunarmála framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins (ESB) hefur einhliða og án fyrirvara tilkynnt ákvörðun um að hætta öllum IPA-verkefnum sem hafin voru á Íslandi. Framkvæmdastjórnin mun segja samningum upp með tveggja mánaða fyrirvara og verða bréf þess efnis send á næstu dögum.

Í erindi sínu til íslenskra stjórnvalda vísar framkvæmdastjórnin til þess að IPA aðstoð við Ísland hafi verið ætlað að styðja við verkefni sem ráðast þyrfti í vegna áforma um aðild að ESB. Í ljósi breyttrar stefnu stjórnvalda, telji hún ekki vera forsendur fyrir frekari styrkveitingum. Ríkisstjórnin hefur frá upphafi lýst vilja til þess að þau verkefni sem hafin eru verði leidd til lykta samkvæmt gerðum samningum. Um það virtist ríkja samstaða.

Í samræmi við niðurstöðu fundar stækkunarstjóra ESB og utanríkisráðherra í júní s.l. hafa fulltrúar framkvæmdastjórnarinnar og stjórnvalda í sumar og haust farið ofan í saumana á hverju verkefni fyrir sig. Fyrir liggur að styrkþegar hafa í öllum tilvikum staðið við gerða samninga og að mati eftirlitsmanna framkvæmdastjórnarinnar uppfyllt kröfur um framvindu verkefnanna.

Ákvörðun framkvæmdastjórnarinnar kemur Íslendingum í opna skjöldu, sérstaklega þegar til þess er litið að framkvæmdastjórnin hefur á fyrri stigum ítrekað gefið til kynna að öllum IPA verkefnum sem hafin væru yrði lokið án tillits til mögulegrar aðildar. Íslenskir og erlendir samstarfsaðilar hafa því haldið áfram að vinna að verkefnum í góðri trú um að ESB myndi standa við fyrri ákvarðanir og yfirlýsingar.

Utanríkisráðuneytið hefur komið óánægju íslenskra stjórnvalda með ákvörðun framkvæmdastjórnarinnar á framfæri og telur utanríkisráðherra að með henni bregðist ESB þeim fjölmörgu samstarfsaðilum sem það hefur gert samninga við.

Í ljósi þess að íslensk stjórnvöld hafa lagt áherslu á gott samstarf við ESB er þessi ákvörðun framkvæmdastjórnarinnar mjög óheppileg og ekki til þess fallin að styrkja samband aðila.

Helstu verkefnin sem um ræðir eru:

• Verkefni á vegum Náttúrufræðistofnunar og Landmælinga Íslands um uppbyggingu á NATURA 2000 samstarfsneti á Íslandi og innleiðing vistgerða- og fuglatilskipana ESB,

• verkefnið Katla jarðvangur á vegum Háskólafélags Suðurlands,

• verkefni á vegum Fræðslumiðstöðvar atvinnulífsins sem felst í víðtækum aðgerðum til að efla menntunarstig og atvinnu,

• verkefni á vegum Hagstofunnar.“