Bloggarar um dóminn yfir Lárusi og Guðmundi - dómarinn undir smásjánni

Héraðsdómur féll föstudaginn 29. desember sakamáli gegn Lárusi Welding, fv. bankastjóra Glitnis, og Guðmundi Hjaltasyni, fv. framkvæmdastjóra fyrirtækjasviðs Glitnis. Sætir hvor um sig fangelsi í 9 mánuði, en fresta skal fullnustu 6 mánaða af refsingunni og falli sá hluti hennar niður að liðnum 2 árum frá birtingu dómsins, haldi ákærðu hvor um sig almennt skilorð. Þeir voru taldir hafa farið út fyrir heimildir sínar í störfum sínum og skuldbundið með þeim Glitni banka hf. með ólögmætum hætti. Misnotuðu ákærðu með þessu aðstöðu sína og gerðust þar með sekir um þá háttsemi sem lýst er refsiverð í 249. gr. laga nr. 19/1940.

Eins og jafnan er þegar dæmt er í málum af þessu dagi er fjallað um niðurstöðuna í fjölmiðlum. Hið einkennilega við þær umræður er að stundum mætti ætla að ákæruvaldið eða jafnvel dómarar séu hinir brotlegu í málunum. Fréttaflutningurinn er oft þess eðlis að sakfellingin fellur í skuggann fyrir niðurstöðu dómarans. Af þessu tilefni skal hér vitnað í tvo virka bloggara

Jón Baldur L‘Orange segir laugardag 29. desember:

„Það var átakalegt að horfa á frétt Stöðvar2 um dóm Héraðsdóms Reykjavíkur yfir Guðmundi Hjaltasyni og Lárusi Welding. Rætt var um ,,sneypuför“ ákæruvaldsins og allt gert til að gera lítið úr niðurstöðu dómsins þar sem ákærðu voru dæmdir til fangelsisvistar. Síðan tók steininn úr þegar fréttamaður stöðvarinnar beindi spjótum sínum að dómaranum í málinu og reyndi að gera hann tortryggilegan.

Getur verið að ákæruefnið tengist með einhverjum hætti eiganda Stöðvar2? Óneitanlega minnti þetta á fjölmiðlafárið í kringum Baugsmálið svokallaða þar sem ákærðu komu fram á hverju kvöldi sem fórnarlömb spilltra stjórnvalda sem vildu koma höggi á fjölskyldu ,,Hróa hattar„, sem hafði ekkert til saka unnið annað en færa alþýðu þessa lands matvöru á bónusverði.

Þeir sem sáu frétt RÚV um sama mál í kvöld voru upplýstir um sannleikann í málinu. Sérstakur saksóknari sótti málið gegn ákærðu og vann málið fyrir dómstólum. Ákærðu voru dæmdir fyrir glæp. Síðan geta menn deilt um hvort refsingin hæfi glæpnum. En varla eru menn settir bak við lás og slá fyrir ,,sneypuför“ ákæruvaldsins, eða hvað? Þetta var sigur fyrir embætti Sérstaks saksóknara.

Þar með er ekki sagt að samúð okkar sé ekki með þeim dæmdu og fjölskyldum þeirra. En umfjöllunarefni þessa pistils var einkennilegt fréttamat Stöðvar2, svo ekki sé meira sagt.„

Páll Vilhjálmsson segir sunnudaginn 30. desember:

“Stöð 2 er í eigu auðmannsins Jóns Ásgeirs Jóhannessonar sem berst fyrir áframhaldandi ítökum á íslensku samfélagi í réttarsölum og í fjölmiðlum. Frétt Stöðvar 2 sagði frá dómara sem sakfelldi nýlega viðskiptafélaga Jóns Ásgeirs.

Fréttin sagði að í 99,4% tilvika sakfelldi viðkomandi dómari. Til samanburðar tók fréttamaðurinn dómara sem var með lægst sakfellingarhlutfallið, sem er 93%.

Í sakamálum er ekki ákært nema yfirgnæfandi líkur séu á sakfellingu. Þegar sex prósentustig skilja á milli þess dómara með hæsta sakfellingarhlutfallið og dómarans með lægsta hlutfallið er ekkert að marka samanburðinn nema fyrir liggi ítarleg greining á dómsmálunum.

Greining á dómsniðurstöðum einstakra dómara byggir ávallt á tilgátu. Ósögð tilgáta Stöðvar 2 er að Jón Ásgeir og auðmannagengið séu saklausir piltar sem ,,lentu í hruni„ en bera enga ábyrgð og ættu að ganga lausir til að endurtaka leikinn. Dómarar sem ekki fallast á tilgátu Stöðvar 2 fá uppnefnið ,,hinn grimmi.“„

Fjölmiðlum var beitt markvisst í Baugsmálinu, 2002 til 2008, til að veikja ákæruvaldið, gera lítið úr rannsóknum þess og hafa áhrif á dómara. Þá birtust ekki fréttir um dómara í þeim dúr sem nú gerist. Af því má draga þá ályktun að miðlarnir hafi verið bærilega sáttir við dómsniðurstöðuna.

Álitsgjafar létu einnig að sér kveða, meðal annars Illugi Jökulsson hann vildi sýkna Jón Ásgeir Jóhannesson og vildi að rannaskað yrði hvers vegna saksóknara datt í hug að „eyða mörgum árum og hundruðum milljóna í rannsókn máls [Baugsmálsins] sem skilaði eiginlega engu.“

Ein af helstu röksemdum Jóns Ásgeirs gegn rannsókninni á sér var að hann hefði ekki valdið neinum tjóni. Í tilefni af dóminum yfir Lárusi Welding og Guðmundi Hjaltasyni segir Illugi Jökulsson sunnudaginn 30. desember:

“Áður en lengra er haldið: Ég skil lítið í refilstigum hinna flóknari fjármála. Því er ég sosum enginn maður til að meta sekt eða sakleysi í flóknum dómsmálum út af peningum – eins og Vafningsmálinu. [Illugi krafðist sýknu í Baugsmálinu.]

Ég verð samt að segja – ansi þótti mér undarleg sú staðhæfing sem sett er fram í dómnum að verknaður hinna ákærðu, sem talinn er saknæmur, hafi ekki valdið miklu tjóni og því skuli hinir ákærðu ekki dæmdir til mjög þungrar refsingar.

Lánið fræga uppá 10 milljarða hafi jú verið endurgreitt nokkrum dögum eftir hina misráðnu fléttu.

Í fyrsta lagi – maður var dæmdur á Hraunið í fimm mánuði fyrir að stela sér til matar í 10-11. Tjón verslunarkeðjunnar mældist nokkur þúsund krónur.

Ekki nenni ég að fletta upp hver er velta 10-11. En telst nokkur þúsund kall sem sagt vera „mikið tjón“ sem því skuli dæma hart fyrir?

Í öðru lagi – hvernig er hægt að segja að þessi flétta hafi ekki valdið „miklu tjóni“? Ef þessi flétta hefði ekki farið fram, þá hefði Glitnir að öllum líkindum farið strax á hausinn í febrúar 2008.

Tjónið, ekki bara af hruni Glitnis heldur síðan alls bankakerfisins, hefði orðið miklu, miklu minna en raunin varð hálfu ári síðar.

Líka fyrir hluthafa Glitnis. (Nema náttúrlega þá lukkunnar pamfíla sem hófust nú handa um að selja hlutabréfin sín.)

Af þessum tveimur sökum, er þá ekki fullyrðing dómarans um hið litla tjón dálítið einkennileg?„

Bj. Bj.