Þingmaður talar tæpitungulaust um ríkisútvarpið

Karl Garðarsson, fyrrverandi fréttamaður og núverandi þingmaður Framsóknarflokksins, flutti eftirfarandi ræðu á alþingi miðvikudaginn 15. október:

Karl Garðarsson

„Það hefur merkilega lítil umræða farið fram hér í þingsölum um þá staðreynd að Ríkisútvarpið, sameign okkar allra, er í raun gjaldþrota. Félagið getur ekki staðið í skilum með afborganir lána en lántökur nema allt að 1,5 milljörðum kr. á undanförnum tveimur árum. RÚV hefur velt vandanum á undan sér, lán hafa verið tekin til að brúa fjárþörf og bankar hafa verið viljugir til að lána í þeirri trú að ríkið muni alltaf koma til hjálpar.

Það er löngu orðið tímabært að endurskoða allt sem varðar opinber hlutafélög. Fyrir ári stóð ég hér í pontu og lýsti eftir umræðu um framtíð RÚV. Síðan hefur lítið gerst.

Það er alveg kristaltært að ríkið er ekki aflögufært með meira fjármagn. Auglýsingatekjur RÚV dragast saman, kostnaður við dagskrárgerð eykst, aðhaldsaðgerðir hafa ekki skilað árangri, kröfur um aukna þjónustu eru ætíð fyrir hendi og ákvörðun um að hætta við síðasta lag fyrir fréttir veldur fjöldamótmælum. Ríkisútvarpið getur ekki lengur verið allt fyrir alla, að gera öllum til hæfis allan sólarhringinn gengur ekki lengur upp.

RÚV má ekki lengur vera pólitískt rekald í anda Landbúnaðarháskólans. Það þarf pólitískt þor og kjark til að taka á þessu máli.

Það eru þrír möguleikar í stöðunni: Að setja aukið fjármagn í RÚV, breyta lögum og aflétta ýmsum skyldum sem hvíla á stofnuninni eða krefjast hreinlega róttækra rekstrarbreytinga innan húss sem geta falið í sér styttri dagskrá, breyttar áherslur í efnisvali og hugsanlega fækkun rása.

Við þurfum líka að svara áleitnum spurningum: Erum við tilbúin að setja tæpar 900 millj. kr. á ári í fréttaþjónustu RÚV, 300 milljónir í Rás 1, 200 milljónir í Rás 2 og 1,3 milljarða í annað sjónvarpsefni en fréttir?

Gera menn sér grein fyrir því að uppsöfnuð fjárfestingarþörf RÚV nemur 1,5 milljörðum kr. á næstu fjórum árum?“

Hið sérkennilega við þessi fjármál ríkisútvarpsins er að árum eða áratugum saman hafa ríkisstjórnir og þingmenn keppst við að veita fé inn í útgjaldaramma stofnunarinnar eða opinbera hlutafélagsins til að verða við óskum stjórnenda og starfsmanna.

Við blasir að ríkisútvarpið er einfaldlega óseðjandi og þegar að sverfir er sagt að lög um stofnunina kalli á sífellt meiri fjármuni – er það svo?

Það felst í því ákveðin snilld að lifa árum saman um efni fram í skjóli þess að almenningur leggi ekki nóg af mörkum eða lög komi í veg fyrir nauðsynlegt aðhald. Engar viðskiptafréttir eru í ríkisútvarpinu, þar er markaðslögmálunum ekki gert hátt undir höfði við miðlun upplýsinga til áheyrenda en þeim mun meiri áhersla lögð á fjárhagsvanda ríkisstofnana – skyldi það vera tilviljun?

Bj. Bj.