Ríkjaráð­stefna í Brussel: Danir á jörðinni - Össur skýjum ofar

Nicolai Wammen ESB-ráðherra dönsku ríkisstjórnarinnar sagði á ríkjaráðstefnunni með Össuri Skarphéðinssyni utanríkisráðherra og Ŝtefan Füle, stækkunarstjóra ESB, í Brussel föstudaginn 22. júní þegar þrír nýir viðræðukaflar gagnvart Íslandi voru opnaðir að hann vonaði að Kýpverjum tækist að halda sama hraða í viðræðunum við Íslendinga og Dönum hefði tekist undanfarna sex mánuði. Kýpverjar taka við formennsku í ráðherraráði ESB sunnudaginn 1. júlí. Þeir ramba á barmi gjaldþrots og stjórn kommúnista í Nikósíu veit ekki hvort hún á frekar að halla sér til Moskvu eða Brussel í leit að lánsfé.

Wammen flutti auk þess áminningarorð til Kýpverja um hvernig þeim bæri að standa að viðræðunum þegar hann sagði: „Við höldum okkur við allar settar reglur í þessum viðræðum, það er lykilatriði. Enginn getur efast um þá staðreynd að Íslendingar verða að sæta sömu kröfum og önnur umsóknarríki.“

Danski ESB-ráðherrann lýsir með þessum orðum þeirri staðreynd að Danir höfðu að engu kröfur Jóhönnu Sigurðardóttur forsætisráðherra á fundi hennar með Helle Thorning-Schmidt 1. nóvember 2011 um „að langflestir samningskaflanna sem eftir eru“ yrðu opnaðir í tíð dönsku formennskunnar svo að vitnað sé í fréttatilkynningu forsætisráðuneytisins frá þessum tíma.

Jóhanna hitti José Manuel Barroso, forseta framkvæmdastjórnar ESB, í Brussel 8. nóvember 2011 og sagði þá: „Við áttum mjög góðan og gagnlegan fund þar sem við ræddum ýmis mál ítarlega, sérstaklega framhald aðildarviðræðnanna næstu mánuði og áherslur okkar um að reyna að opna sem flesta kafla á tíma formennsku Dana í Evrópusambandinu, fyrir júlí 2012.“

Nú hafa verið opnaðir 18 samningskaflar af 33 eða 35 eftir því hvernig menn kjósa að telja. Þar af voru sjö opnaðir í formennskutíð Dana sem er langt frá því sem Jóhanna Sigurðardóttir lýsti í nóvember. Annaðhvort misskildi hún það sem viðmælendur hennar sögðu við hana á fundunum í Kaupmannahöfn og Brussel, hún vildi ekki skilja orð þeirra eða þeir sögðu henni ósatt um hvað gerast mundi í viðræðum Íslendinga og ESB á tímabilinu 1. janúar til 1. júlí 2012. Líklegasta skýringin er raunar sú að Jóhanna og spunaliðar hennar hafi einfaldlega til heimabrúks sagt rangt frá niðurstöðum viðræðna hennar.

Yfirlýsingar Füles og Wammens um að allt gangi ótrúlega hratt fyrir sig í viðræðunum við Íslendinga skipta engu máli nema fyrir íslensku ráðherranna sem vilja láta eins og þeir séu í einhverri sérskúffu í Brussel. Með vísan til þessarar áráttu Jóhönnu sá Wammen ástæðu til að minna Kýpverja á að svo væri ekki, Íslendingar ættu að sæta sömu kjörum og aðrir hvað sem Össur segði.

Hér hefur því verið haldið fram um nokkurra mánaða skeið að ESB-viðræðumenn ríkisstjórnar Íslands sætu í raun strandaðir á skeri. Fyrir því eru tvær meginástæður: ágreiningur um samningsmarkmið innan ríkisstjórnar Íslands og kreppan innan ESB sem snertir ekki aðeins evruna heldur allt samstarf ríkjanna 27.

Össur gortaði sig af því á blaðamannafundi í Brussel 22. júní að ríkisstjórn Íslands gæti kennt evru-ríkjum að sigrast á efnahagserfiðleikum, henni hefði tekist það með miklum ágætum. Þetta segir utanríkisráðherra Íslands í sömu viku og skýrt er frá því að ríkissjóður Íslands sé að borga inn á lán sem eru með 3,0-3,5% vexti með því að taka annað lán í Bandaríkjadölum til 10 ára með föstum 6,0% vöxtum. Á það hefur verið bent að þetta sýni að ríkissjóður Íslands sé álitinn verri skuldari en húsnæðislántaki í Bandaríkjunum sem nú fái lán með 2,99% föstum nafnvöxtum til 15 ára!

Allir sem fylgjast með fréttum af evru-vandanum vita að þar búa ráðherrar sig undir að senda frá sér neyðarkall fari ávöxtunarkrafa á 10 ára ríkisskuldabréfum í 6%. Í Brussel montar Össur sig hins vegar af miklum efnahagsárangri með slíka vexti á bakinu um leið og hann segist vita að evrunni verði bjargað. Hvað skyldu næstum gjaldþrota Kýpverjar halda þegar þeir taka að ræða við þetta undarlega fólk úr norðurhöfum? Haldi þeir sig við leiðsögn Dana tekst kannski af opna 25 samningskafla fyrir 1. janúar 2013.