Rökrétt ákvörðun ESB - utanríkis­ráðuneyti í fýlu

Utanríkisráðuneyti Íslands er önugt í yfirlýsingu sem það sendi frá sér þriðjudaginn 3. desember vegna ákvörðunar sem því var kynnt daginn áður um að ESB mundi slíta tafarlaust öllu samstarfi um IPA-styrkina, aðlögunarstyrki ESB. Ráðuneytið sagði meðal annars í yfirlýsingu sinni:

„Utanríkisráðuneytið hefur komið óánægju íslenskra stjórnvalda með ákvörðun framkvæmdastjórnarinnar á framfæri og telur utanríkisráðherra að með henni bregðist ESB þeim fjölmörgu samstarfsaðilum sem það hefur gert samninga við.

Í ljósi þess að íslensk stjórnvöld hafa lagt áherslu á gott samstarf við ESB er þessi ákvörðun framkvæmdastjórnarinnar mjög óheppileg og ekki til þess fallin að styrkja samband aðila.“

Gunnar Bragi Sveinsson utanríkisráðherra kvað enn fastar að orði vegna sama máls á eigin vefsíðu. Þessi hörðu viðbrögð vekja undrun og verða ekki skýrð á annan hátt en þann að ráðherrann og ráðuneyti hans telji að framkvæmdastjórn ESB hafa gengið á bak orða sinna á einhvern hátt.

Orðin „mjög óheppileg og ekki til þess fallin að styrkja samband aðila“ í yfirlýsingu utanríkisráðuneytisins eru harkaleg í diplómatískum samskiptum og í hróplegri andstöðu við lofsyrðin og ánægjuhljóðin sem jafnan hafa borist frá utanríkisráðuneytinu þegar samskiptin við stækkunardeild ESB og sjálfan Ṥtefan Füle stækkunarstjóra ber á góma.

Sendiráði Evrópusambandsins var nóg boðið með yfirlýsingu utanríkisráðherrans og ráðuneytis hans og sendi frá sér tilkynningu um málið miðvikudaginn 4. desember þar sem segir meðal annars:

„Tilgangur IPA stuðnings er að styðja við land sem vinnur að því að samræma löggjöf sína, staðla og stefnur að Evrópusambandinu, með það fyrir augum að verða nægilega undirbúið fyrir aðild að ESB. Þar sem íslensk stjórnvöld hafa stöðvað aðildarviðræður er grundvöllur fyrir IPA stuðning ekki lengur til staðar og ekki er hægt að réttlæta hann áfram og standa um leið vörð um góðar starfsvenjur í fjármálastjórnun.“

Í yfirlýsingunni kemur fram að þessi ákvörðun hafi verið tekin í Brussel eftir að framkvæmdastjórn ESB hafði „velt vandlega fyrir sér“ hvað fælist í ákvörðun íslenskra stjórnvalda um að gera hlé á aðildarviðræðunum.

Öll framvinda þessa máls er rökrétt. Undrunarefnið er hvernig í ósköpunum embættismönnum utanríkisráðuneytisins og utanríkisráðherra gat dottið í hug að að ESB mundi halda áfram að styðja aðlögun að ESB eftir að íslensk stjórnvöld höfðu ákveðið að hætta henni. Ráðuneytið hefur að vísu alltaf stungið höfðinu í sandinn þegar orðið „aðlögun“ er nefnt. Enn er ástæða til að spyrja: Er „aðlögun“ ekki besta orðið yfir það sem felst í að „samræma löggjöf sína, staðla og stefnur að Evrópusambandinu“ svo að vitnað sé í yfirlýsingu sendiráðs ESB. Allir með íslenska máltilfinningu sjá að orðalagið „samræma … að“ er ekki gott mál heldur liður í blekkingarleik sem tímabært er að ljúki með brottfalli IPA-styrkjanna, þarna á að standa „laga…að“.

Í yfirlýsingu Evrópusambandsins segir að með því að falla frá greiðslu IPA-styrkjanna til Íslands sé framkvæmdastjórn ESB að standa „vörð um góðar starfsvenjur í fjármálastjórnun“. Þessi orð hljóta að verða þeim sérstakt ánægjuefni sem hafa í tæp 20 ár neitað að árita reikninga ESB vegna þess hve „fjármálastjórnunin“ er léleg.

Miðað við hvernig haldið hefur verið á þessu máli af Íslands hálfu er brýnna en áður að taka af skarið um að takmarka samskiptin við ESB við það eitt sem um hefur verið samið á tryggilegan hátt og hverfa alveg af gráu svæði aðildarumsóknarinnar.