Malta - Ísland, ólíku saman að jafna

Joe Borg, fyrrverandi sjávarútvegsstjóri ESB, flutti erindi hér laugardaginn 25. september á vegum samtakanna Sterkara Ísland, sem berjast fyrir aðild Íslands að Evrópusambandinu. Hann sagði frá reynslu sinni af viðræðum þjóðar sinnar á eyjunni Möltu um aðild að ESB. Borg leiddi viðræðurnar sem utanríkisráðherra og telur að sjálfsögðu, að góð niðurstaða hafi fengist.

Hann sagði, að sér hefði tekist að fá tímabundna aðlögun að ESB í í 76 tilvikum en í einu væri um varanlega sérlausn að ræða. Hún snýst um veiði smábáta innan 25 mílna lögsögu umhverfis Möltu á um 1.000 tonnum af fiski árlega. Með þessum hætti er tryggt, að hefbundin útgerð í þorpum á strönd landsins hverfi ekki úr sögunni. Fellur sérlausnin ekki síður að því að viðhalda atvinnuvegi í menningarlegu verndarskyni en halda úti útgerð, sem skipti aðrar ESB-þjóðir nokkru máli.

Þegar rætt var um aðild Möltu að ESB við Joe Borg í fjölmiðlum, skýrðist betur en áður, hvaða hagsmunir voru í raun í húfi að hans mati. Um það var að ræða, hvort Maltverjar ættu að halda áfram að leggja rækt við evrópska menningararfleifð sína eða falla enn frekar að menningarlegum hefðum þjóðanna á strönd Norður-Afríku. Með því að sækja um aðild að ESB var fyrri kosturinn valinn og fyrir honum reyndist að lokum meirihluti meðal landsmanna.

Lýsingar af þessu tagi eru forvitnilegar fyrir okkur Íslendinga, því að þær minna á, að annað og meira er í húfi við aðild að Evrópusambandinu en það, sem unnt er að reikna í krónum og aurum eða leggja á efnahagslega mælistiku.

Grikkir, Spánverjar og Portúgalir höfðu allir kynnst einræðisstjórnum, áður en þjóðirnar gengu í ESB. Þær litu á aðild að sambandinu sem tryggingu fyrir því, að lýðræðislegir stjórnarhættir hefðu fest þar rætur. Þeim yrði ekki rutt úr vegi af einræðisseggjum, á meðan löndin væru í ESB.

Finnar, Svíar og Austurríkismenn stilltu sér upp milli austurs og vesturs á tímum kalda stríðsins, lýstu yfir hlutleysi í deilum aðildarríkja NATO annars vegar og Varsjárbandalagsins hins vegar. Þjóðirnar gripu fyrsta tækifæri sem gafst, eftir að Sovétríkin hrundu til að tengjast sem ríkjum Vestur-Evrópu sem bestum böndum. Aðild að ESB veitti þeim tækifæri til þess.

Þegar ríkisstjórnir kommúnista hrökkluðust frá völdum í fyrrverandi leppríkjum Sovétríkjanna, vildu þjóðirnar þáttaskil í stjórnmálasögu sinni. Hún fékkst með aðild þeirra að Atlantshafsbandalaginu (NATO) og síðar ESB.

Sama er hve marga ræðumenn Sterkara Ísland eða Evrópusambandið fær frá nýlegum aðildarlöndum ESB til að lýsa rökum fyrir ESB-aðild þjóða sinna, þau eiga ekki við um Ísland.

Í fyrsta lagi vegna þess að Íslendingar standa ekki í þeim sporum að þurfa að árétta með hverjum þeir standa eða hvar menningarlegar eða stjórnarfarslegar rætur þeirra eru.

Í öðru lagi vegna þess að Íslendingar hafa samning við EES um það, sem mestu máli skiptir fyrir þá í samvinnu við Evrópusambandið. Allt í frekari samningum lýtur að eftirgjöf hagsmuna, sem er betur komið undir stjórn Íslendinga sjálfra en embættismanna í Brussel.

Í þriðja lagi vegna þess að um blekkingu er að ræða, þegar sagt er, að aðild að ESB sé forsenda þess, að Íslendingar nái stjórn á eigin efnahagsmálum eða njóti sín í samfélagi þjóða.